Ramazanda kaç farklı şekilde Kur’an okuması yapılabilir?

Kur’an’ı Kerim’i okumak ve anlamak için Ramazan ayı güzel bir değerlendirme fırsatı. Kur’an Arapça metninin yanında mealiyle de okunmalı. Kur’an’ı içinde geçen kıssalar, mekanlar üzerinden de okuyup anlamak gerek.

Ramazan ayı aynı zamanda okuma, bildiklerimizi güncelleştirme, bilmediklerimizi öğrenme ayıdır. Peki ‘Kaç çeşit Kur’an okuması yapabilir ve bu okumaların gündelik hayatımıza katkısı neler olabilir?

Öncelikle Kur’an-ı Arapça okumak

Bir mukabele geleneği olarak hayatımıza her ramazan dâhil edilmeli. Kendimiz okuduğumuzda da sesli okuyup kelimeleri hem kulağımıza hem de zihnimize dâhil etmeliyiz. Bildiğimiz ayetleri, belki de duaları okurken, ‘dâhil et yarabbi’ deme imkânını da değerlendirmek iyi olur.

Nüzul sırasına göre okumak

Kur’an aynı zamanda Hz. Peygamberle içiçe bir kitaptır. Bu anlamda Kur’an Hz. Peygamber’e kaç şekilde, hangi anlamlarda, nasıl hitap etmiştir? sorusunu nüzul sırası üzerinden bir okuma yaparak çıkarmaya çalışmak, Kur’an bilgimize önemli bir katkı sağlayacaktır. Böylece ramazan okumalarımız hem daha anlamlı hem de dolu dolu olacaktır.

Kur'an'ı anlamıyla birlikte okumak

Bir diğer okuma biçimi de meal üzerinden yapılabilir. Meal bütün olarak okunacağı gibi sayfa sayfa veya cüz cüz de okunabilir. Bununla birlikte konu bazlı meal okumaları da yapabiliriz. Böylece ramazanın Kur’an bilgimizi geliştirme anlamında önemli bir imkân olduğunu gözlemleriz.

Kur'an'ın anlam haritasını çıkarmak

Fiiller üzerinden yapılan bir okuma ve edinilen bilgi, o fiilin Kur’an’da kaç yerde, hangi bağlamda, hangi anlamlarda geçtiğini de öğrenmeyi sağlar. Artık bundan sonraki bütün okumalarda öğrendiğimiz fiiller, Kur’an’ı hem anlama hem de anlam haritasını yavaş yavaş da olsa kısmen çıkarabilme imkânı verir. Rabbi yessir duası gereğince önce en az kullanılan fiilden başlanılabilir. Mesela ‘hasibe’ fiili, Kur’an’da hangi surelerde, hangi bağlamda, Mekkî- Medenî ayrımı ve nüzul sırası da gözeterek yapılacak bir okuma çalışması hem ramazan okumalarına önemli bir katkı hem de Kur’an-ı Kerim’i anlamayı öğrenme anlamında da etkili bir performans olacaktır.

Bir kelimenin nüans sayısı, farklı çekimleriyle sağlanan anlam açılımı ve bunun gündelik hayata yansımalarını gözlemlemek de okuyanı mutlu eder, zenginleştirir.

Bir güzel okuma biçimi de görsel sanatlara dair olabilir. Kur’an’da çok güçlü görsellik içeren ifadeler bulunmaktadır. Nitekim geleneksel sanat bunu bir biçimde formunu bulmuş ve kendi zamanlarında birçok ürünler vermiştir. Sanat gözüyle Kur’an okunduğunda açılan imkânları bulmak ve değerlendirmek de Ramazan’da Kur’an okumalarına dâhil edilebilir.

Kur'an kıssaları

Kur’an’da kıssalar da bulunmaktadır. Peygamberler, hayatları, mücadeleleri en özlü şekilde anlatılmıştır. Kur’an’da Peygamberler üzerinden yapılacak bir okuma, Ramazan’da Kur’an okumalarına dâhil edilebilir. Bunun bir başka nüansı da günümüz dili ve anlam dünyasında peygamberler farklı jenerasyonlara nasıl anlatılabilire dair imkânlar araştırılabilir. Veya konu bazlı çalışmanın kıssa-hikâye versiyonu olabilir mi diye de bir açılım sağlanabilir.

Kur'an'da geçen mekanlar

Kur’an’da beldeler, şehirler, ülkeler, mekânsal bir hareketlilik de bulunmaktadır. Belki de bu ramazan okumasına bu beldeleri harita üzerinde netleştirerek Kur’an’ın dönemsel hareketini, ne anlama geldiğini, vahiy-hareket ilişkisini ve gündelik hayatın dizaynında hareketin nasıllığına dair imkânları çıkartabiliriz. Mekân-hareket ilişkisine dair değişen anlam daireleri de bu okumalarda aşikâr olabilir.

Görüldüğü üzere Kur’an birçok okuma biçimine imkân veren bir kitaptır. Geriye bizim böyle bir motivasyonla alanlarımıza dair okumalar yapma amacımız ve imkânlarımız kalıyor. Kendimizi yetersiz görüp engel de olabiliriz, ya da besmele çekip başlayanlar sınıfına da dâhil olabiliriz. Belki de yarı yolda tükeniriz. Mesele agâh olup duyduklarımızı, okuduklarımızı Kur’an’la ilişkilendirmek ve böyle bir beceri kazanmayı önemsemektir. Her çaba makbuldür, niyet ve gayretine göre sahibine kazandırır. 

Kur’an-ı anlamaya yönelik halis niyetlerin Allah katında olumlu anlamda değerlendirileceği ve sahibine hayal dahi edemeyeceği kazanımlar sağlayacağı da aşikârdır. Bu okumaların gündelik hayatımıza katkısı da bu zaviyeden olacaktır. Hem farklı açılardan Kur’an bilgisine sahip olmak hem de hayat-Kur’an ilişkisinin zamanlar üstü imkanlarına dâhil olmak gibi bir açılım kazandıracaktır.

Y. Şafak - Nevin Meriç­