Endonezya’nın kültürel mirası Batik için özel etkinlik

Batik, Endonezya'nın her yerine yayılmış, değeri yüksek ve felsefi anlamlarla dolu, Endonezya'nın zengin kültürel miraslarından biri. Ülkede 2009 yılından beri 2 Ekim Ulusal Batik Günü olarak kutlanıyor. 

Endonezya Cumhurbaşlanı Joko Widodo, Batik günü dolayısıyla düzenlenen "Istana Berbatik" etkinliğinde yaptığı konuşmada Endonezyalıları batiği aktif olarak korumaya ve geliştirmeye davet etti.

Endonezyalılar için batik yalnızca bir el işi sanat eseri değil, aynı zamanda kendine has teknikler barındıran bir sembol, Endonezya kültürünü yansıtan somut olmayan bir dünya mirası.

Jakarta’da düzenlenen etkinlikte küçük ve büyük ölçekli işletmelerin ve tasarımcıların katkılarıyla ülke çapındaki bölgelerden seçilmiş 503 farklı batik sergilendi. 

Endonezya Batik Müzesi'nde de batik gününe özel çeşitli etkinlikler düzenlendi. Etkinlikte 730'dan fazla Endonezya batik koleksiyonu Batik Müzesi'ne bağışlandı.

Endonezya'daki batik çeşitliliği hakkında gençlere yönelik ülke çapında sertifikalı batik kurslarının açılışı yapıldı. Her katılımcının Endonezya'nın dört bir yanından gelen zengin batik çeşitliliğini deneyimlemesine imkan sunuldu. Öğrenci, eğitimci ve halk kademesinde batik hakkında bilimsel bir yazı yarışması sonuçları etkinlikte açıklandı.

Endonezya'nın çeşitli bölgelerinden gelen batik ustaları, her bölgenin kimliğini temsil eden bir batik çalışmasıyla katkıda bulundu. Endonezya'daki tüm batik merkezleriyle yıl boyu üretimi artırmak üzere yarışma düzenlenmesi planlandı.

Batik nasıl uygulanıyor?

Batik, genellikle pamuktan oluşan organik bir kumaş parçasına uygulanan balmumuna dirençli bir boyama tekniği. Bu teknik kullanılarak hazırlanan kumaş parçaları da batik olarak adlandırılmakta. Özel aletler yardımıyla balmumu sürülen kumaşlar bazı boyalara direnç göstererek her seferinde yeni bir şekil oluşmasını sağlıyor.

Batik, doğal kumaşlar üzerine organik kök boyalarla el işi geleneksel desenlerin işlendiği geniş kesimli yöresel kıyafetleri temsil ediyor. Günlük kıyafetler için ahşap baskı tekniğiyle aynı desenin tekrarı olan batik tasarımları da uygulanabiliyor. Plastik kumaşlar ve makine baskılı desenler batik olarak tanımlanmıyor. 

Nerelerde kullanılıyor?

Batik sanatı, Güneydoğu Asya boyunca uzanan Malay takım adalarının pek çoğunda yöresel olarak devam ettirilmekte. Endonezya’nın batikleri Sumatra Adası'nın bir ucundan Papua ülkesine kadar çok çeşitli ve zengin figürler ve renklerle dolu. Desenlerine anlam yüklenen geleneksel mütevazi kıyafetlerde kendini gösteriyor. Erkekler için bol kesimli kısa yahut uzun kollu gömlek, pantolon ve desenli peştamaldan oluştuğunda “baju Melayu” ismini alıyor. Hanımların bol kesimli desenli tunik ve etekten oluşan batik kıyafetine ise “baju kurung” deniliyor.

Zanaatkarların hünerli ellerinden düğün ve bayram gibi merasimlere yahut devlet erkanının rütbelerine özel anlam içeren çok çeşitli batik desenleri çıkmakta.

Asırlık geçmişi olan bu geleneğin genç nesillere aktarılarak sürdürülmesi ve kültürel mirasın korunması önem arz ediyor. Batik desenli kıyafetler doğal ve sağlıklı kumaş ve boyaları ve çevre dostu teknikleriyle yalnızca geçmişi değil geleceği de temsil ediyor.

Batik kumaş ve desenlerin günümüzde çeşitli şekillerde “modest-mütevazı” tarzının bir parçası olarak kullanıldığını görmek de mümkün. Çanta, başörtüsü, ayakkabı, kitap kılıfı gibi çok çeşitli eşyalar da artık batik kumaş ve desenlerden mahrum kalmıyor.

Her sene 2 Ekim günü, ülke genelinde tüm çalışanların ve öğrencilerin batik giymesi teşvik ediliyor.  Ülkede bazı okulların yerel müfredatlarında batik ile ilgili dersler de yer almakta.

Geçtiğimiz haftalarda Malezya da işyerlerinde resmi kıyafet yerine yöresel batik kıyafetlerin giyilmesine dair bir kanun çıkarmıştı. Geçtiğimiz yıllarda haftada bir gün Perşembe günü olmak üzere memurlar işyerlerine batik kıyafetlerle gelmekteydi. Son olarak israfı önlemek, doğal ve geleneksel giyimi teşvik etmek amacıyla her gün işe batikle gelinebileceği açıklanmıştı